A duhet t’i vendosim fëmijëve emrat e gjyshërve?

Në shumë familje shqiptare, edhe sot e kësaj dite, një fëmijë i porsalindur merr emrin e gjyshit ose të gjyshes.

Është një zakon i vjetër, që vjen nga kohë kur familja shihej si një trung i pandarë dhe çdo brez ishte një degë e re që duhej të mbante me vete kujtimin e të kaluarës. Emri ishte një formë nderimi, një shenjë respekti për ata që e kishin mbajtur familjen gjallë. T’i vendosje një fëmije emrin e gjyshit ishte si të lije një pjesë të përjetshme të tij të vazhdonte të jetonte.

Ky zakon ka një bukuri të veçantë. Emri i gjyshit apo gjyshes i jep fëmijës një histori para se ai vetë të ketë shkruar të vetën. Është si një fill i padukshëm që lidh brezat, një kujtesë e heshtur që askush nuk jeton më kot. Shpesh këta emra janë të ngarkuar me kuptime të forta: lidhen me ngjarje historike, me besime popullore, me virtyte që familja i vlerëson. Kur dikush rritet me një emër të tillë, mund të ndjejë krenari, sepse mban mbi vete kujtimin e një njeriu që ka qenë i dashur, i respektuar, ndoshta edhe një figurë që la gjurmë.

Megjithatë, kjo traditë ka edhe anën e saj më të vështirë. Në shoqërinë e sotme, ku prindërit e rinj kërkojnë origjinalitet, dëshirojnë që fëmija i tyre të ketë një emër modern, unik, që lidhet me shijet dhe ëndrrat e tyre, shpesh emri i gjyshërve shihet si kufizim. Ka raste ku emrat e vjetër, të rëndë në tingull apo të huaj për kohën, u ngjajnë fëmijëve si barrë.